Nowy plan rozwoju Chin

Ten artykuł dostępny jest także w: angielski, chiński uproszczony, holenderski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański

Chińskie władze nakreśliły swe plany na resztę dziesięciolecia w dokumencie zatytułowanym „Decyzja dotycząca najważniejszych kwestii związanych z kompleksowymi reformami”. „Decyzja” wydana została podczas trzeciego plenum 18. Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Chin, które odbyło się na początku listopada. Dokument opisuje serię planowanych reform, które mają zwiększyć rolę rynków w gospodarce; administracja prezydenta Xi Jinpinga zamierza w ten sposób zapewnić utrzymanie godnego podziwu wzrostu gospodarczego w dłuższej perspektywie. „Decyzja” nie będzie miała, według nas, efektów natychmiastowych i należy ją postrzegać raczej jako listę długofalowych aspiracji, ale zawarte w niej propozycje i tak mogą znacząco poprawić długoterminowe perspektywy rysujące się przed inwestorami w Chinach.

W sześćdziesięciu częściach „Decyzji” omówione są rozmaite aspekty życia w Chinach, z których niektóre uważamy za szczególnie interesujące dla inwestorów. Duże znaczenie mają, na przykład, plany dotyczące chińskich przedsiębiorstw państwowych, które najwyraźniej pozostaną centralnym punktem chińskiej gospodarki, ale zmienić ma się ich charakter. Przedstawione propozycje obejmują plany otwarcia i profesjonalizacji rekrutacji menedżerów, eksperymentowanie ze strukturami hybrydowymi (z elementami prywatnej własności) czy też oddanie przedsiębiorstw w zarządzanie firmom zarządzającym aktywami, podobnym do singapurskiej Temasek. Plany związane z ograniczeniem nadmiaru zdolności produkcyjnych czy promocją otwartego, sprawiedliwego i transparentnego rynku sygnalizują zwiększoną koncentrację na rentowności w dłuższej perspektywie. Reformy w obszarze regulowanych cen paliw, wody i usług komunalnych mogą być także korzystne dla tej rentowności. Jednocześnie, pozostawienie regulacji cen siłom rynkowym oraz działania przeciwko regionalnym monopolom i niesprawiedliwym praktykom handlowym mogą wystawić chińskie przedsiębiorstwa państwowe na większą konkurencję. Bardziej komercyjne podejście do zarządzania spółkami może jednak mieć korzystne implikacje dla ich spółek zależnych notowanych na giełdach; źródłem możliwości dla inwestorów mogą być również przedsiębiorstwa o mieszanej strukturze własności oraz firmy zarządzające aktywami.

Reformowanie spółek państwowych to potężny i długofalowy projekt, a treść „Decyzji” sugeruje, że zmiany rozpoczną się od stref wolnego handlu wzorowanych na tej w Szanghaju. Zasady działania tych stref nie zostały jeszcze szczegółowo opisane, ale kluczowe znaczenie będzie najwyraźniej miało dopuszczenie kapitału prywatnego i zagranicznego do projektów, z których wcześniej był on wykluczony. Cieszymy się na myśl o potencjalnych możliwościach dla inwestorów związanych ze strefami wolnego handlu, które, naszym zdaniem, mogą być prawdziwym magnesem dla kapitału, zarówno zagranicznego, jak i chińskiego.

Największe znaczenie w dłuższej perspektywie będą miały, według nas, te elementy „Decyzji”, które są wymierzone bezpośrednio w obywateli Chin. Konieczność eliminowania nierówności pomiędzy mieszkańcami wsi i miast oraz ułatwianie migracji do małych i średnich miast to jedne z tematów przewodnich dokumentu. Ważne inicjatywy to reforma systemu meldunkowego „Hukou” oraz proponowana gwarancja podstawowych usług dla wszystkich mieszkańców obszarów miejskich. Plany przyznania mieszkańcom wsi większych praw przy sprzedaży ziemi mogą oznaczać przeniesienie praw własności do znacznego majątku z lokalnych władz na pojedynczych mieszkańców, a także udostępnienie większych powierzchni gruntów pod zabudowę. Centralizacja świadczeń społecznych, takich jak emerytury, mogłaby zwiększyć swobodę migracji, ponieważ obywatele nie ryzykowaliby utratą praw związanych z mieszkaniem w danym miejscu. Skuteczniejsze zabezpieczenie świadczeń mogłoby także zachęcić chińskich konsumentów do wydawania większej części ich zarobków.

Co bodaj najważniejsze, silny nacisk na uczciwość w wymianie handlowej, przestrzeganie reguł prawa i respektowanie praw własności (w tym własności intelektualnej) potencjalnie zwiększa korzyści płynące z innowacji i przedsiębiorczości. Zmiany w systemie finansowym umożliwiające tworzenie małych banków prywatnych mogą zapewnić małym przedsiębiorstwom możliwości finansowania, które dotychczas dostępne były wyłącznie z drogich nieformalnych źródeł. Planowane odchodzenie od bezpośredniego zaangażowania państwa w „działalność kulturalną” może stymulować rozwój spółek zorientowanych na świadczenie usług. Jeżeli chodzi o efekty natychmiastowe, rozluźnienie tzw. „polityki jednego dziecka”, tj. pozwolenie małżeństwom na posiadanie dwójki dzieci, jeżeli którykolwiek z rodziców jest jedynakiem, może wywołać spory „baby boom”, co byłoby bardzo korzystne dla przedsiębiorstw z branż związanych z dziećmi. Wszystkie te czynniki powinny napędzać wzrost wydatków konsumenckich, który z kolei będzie przekładać się na wzrosty kursów akcji chińskich spółek w dłuższej perspektywie.

Ogólnie rzecz biorąc, uważamy, że wraz z realizacją kolejnych propozycji zawartych w „Decyzji” do 2020 r., Chiny będą stawać się gospodarką znacznie bardziej złożoną, zorientowaną na obywatela i dynamiczną niż obecnie. Jako inwestorzy, niezmiernie cieszymy się z takich perspektyw.